การดำเนินคดีแบบกลุ่ม หรือ การฟ้องแบบกลุ่ม-Class Action คือ อะไร ?

การดำเนินคดีแบบกลุ่ม หรือ การฟ้องแบบกลุ่ม-Class Action คือการดำเนินคดีที่ศาลอนุญาตให้เสนอคำฟ้องต่อศาลเพื่อให้ศาลมีคำพิพากษาแสดงสิทธิของโจทก์ และสมาชิกกลุ่ม อธิบายให้เข้าใจง่าย คือ การฟ้องคดีแพ่งเหมือนคดีอื่นๆ ทั่วไป แต่มีลักษณะพิเศษเพิ่มเติมอย่างหนึ่ง คือ เป็นกระบวนการฟ้องที่มุ่งให้มีผลทางคดีรวมไปถึงผู้เสียหายที่มีลักษณะความเสียหายเดียวกันที่เรียกว่า “สมาชิกกลุ่ม” แม้มูลค่าความเสียหายของแต่ละคนจะไม่เท่ากันก็ตาม เช่น มีเหตุการณ์ทุจริตของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ที่มีผลต่อราคาหุ้น และส่งผลเสียหายต่อผู้ลงทุนในระดับที่ไม่เท่ากันก็ตาม เมื่อมีผู้เสียหาย รายหนึ่งรายใด หรือ หลายรายรวมตัวกัน ทำหน้าที่เป็นตัวแทนผู้เสียหาย ยื่นฟ้องคดีแพ่ง และมีการร้องขอให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม
เมื่อศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม ผลแห่งคดีหรือคำพิพากษาที่ออกมาจะมีผลไปถึงผู้เสียหายทุกคนที่มีคุณสมบัติเข้าตามเกณฑ์กลุ่มที่ศาลอนุมัติ ยกเว้นบางคนที่แสดงเจตจำนงค์ขอออกจากกลุ่มเป็นลายลักษณ์อักษร (Opt Out) เพื่อไปดำเนินคดีเอง ดังนั้นการดำเนินคดีกลุ่มจึง มีความสำคัญมาก เพราะหากชนะคดีก็เท่ากับจะได้รับการเยียวยากันทุกคน และในทางกลับกัน หากแพ้คดีก็จะมีผลให้ไม่ได้รับการเยียวยาตามสัดส่วนความเสียหายกันทุกคน ผู้ที่จะมาเป็นโจทก์นำฟ้อง และทนายความจึง ต้องเป็นคนที่สุจริต อดทน และมีความตั้งใจ เพื่อประโยชน์แก่ผู้เสียหายทุกคนในกลุ่มเนื่องจากการดำเนินคดีแบบกลุ่มซึ่งเกี่ยวข้องกับผู้เสียหายจำนวนมาก อาจมีความซับซ้อน ยุ่งยาก และใช้เวลานาน