มีคำถาม ที่ถามกันไป-มา ด้วยน้ำเสียงและความรู้สึกที่ต่างกันไป สำหรับผู้คนที่เกี่ยวข้อง ในเรื่อง การดำรงตำแหน่งของกรรมการอิสระ ที่เกิน 9 ปี วันนี้มีความคืบหน้าของหน่วยงานกำกับดูแลตลาดเงินของประเทศ คือ ธนาคารแห่งประเทศไทย จึงเป็นนัยยะ ชี้นำที่น่าสนใจ ว่า ทิศทางของโลกธรรมาภิบาล กำลังกลายเป็นกระแสที่เข้มข้น จากภาคสมัครใจ กลายเป็นภาคปฏิบัติ

คำถาม : ทำไมต้องมากำหนดว่า กรรมการอิสระ ไม่ควรนั่งเก้าอี้เกิน 9 ปี

คำอธิบาย : เป็นผลจากงานวิจัย ที่กลายเป็นข้อตกลงระดับสากล ที่ยอมรับกันได้ วาระละ 3 ปี ต่อเนื่องกัน 3 วาระ คือ 9 ปี ผู้จัดการกองทุนทั่วโลก จึงยึดเกณฑ์นี้ ในการพิจารณาหุ้นที่นำเข้าพอร์ตการลงทุนของพวกเขา

คำถาม : ฉัน (ผม) มีความเป็นอิสระ และมืออาชีพพอ แม้จะนั่งเกิน 9 ปี

คำอธิบาย : ร่วมฟังการพิจารณาจากสภาพแวดล้อม น่าจะเป็นการดี

คำถาม : กรรมการอิสระ หาได้ไม่ง่ายเลย

คำอธิบาย : มีผู้ทรงคุณวุฒิ หลายท่าน เปรยว่า ไม่เห็นมีใครมาบอก มาชวน มาเชิญ ซึ่งก็ต้องพิจารณาด้วย เช่นกันว่า จะตอบรับเข้าเป็นกรรมการไหม เพราะกลัวเจอความไม่โปร่งใส

คำถาม : ทีมผู้บริหาร วางแผนเรื่องนี้บ้างไหม

คำอธิบาย : พอมีเรื่อง เวลา 9 ปี ขึ้นมา ทำให้บางแห่งโล่งอก เพราะอึดอัดใจ  เกรงใจ แต่ไม่กล้าเชิญออก

           และอื่นๆ อีก มากมาย กับมิติของแนวคิดดังกล่าว เพราะยังไม่มีกฏหมายใช้บังคับ

           ธนาคารแห่งประเทศไทยได้มีการประกาศ  เมื่อ 22 มิถุนายน 2561  เรื่องธรรมาภิบาล ประกาศเป็นราชกิจจานุเบกษาแล้ว ความปรากฏ เป็นที่มาของการปรับปรุงหลักเกณฑ์ด้านธรรมาภิบาลของสถาบันการเงิน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง  เรื่องคุณสมบัติของกรรมการอิสระ  นอกจากจะระบุคุณสมบัติ, การเว้นวรรคระยะเวลา ยังมีข้อกำหนดเรื่องระยะเวลาการดำรงตำแหน่ง ไว้ว่า  กรรมการอิสระสามารถดำรงตำแหน่งต่อเนื่องกันได้ ไม่เกิน 9 ปี โดยให้นับระยะเวลาดำรงตำแหน่งกรรมการอิสระในบริษัทในกลุ่มธุรกิจทางการเงินของสถาบันการเงินนั้นด้วย

           แปลความง่าย สั้น ว่า ห้ามเป็นกรรมการอิสระ เกิน 9 ปี ในทั้งกิจการบริษัทแม่และบริษัทในเครือ  ไม่เช่นนั้นอาจ โยกย้าย นั่งเป็นกรรมการอิสระ ไล่เรียงไปตามบริษัทลูกได้ โดยมีเหตุผลในการออกประกาศฉบับนี้อย่างชัดเจน

           ข้อมูลภาคสนาม จากการประชุมสามัญผู้ถือหุ้น ประจำปี 2562 ที่ผ่านมา ของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย  ทั้งกว่าเจ็ดร้อยบริษัท  พบสถิติ เรื่องการดำรงตำแหน่งของกรรมการอิสระ ที่น่าสนใจดังนี้

• มีกรรมการอิสระ ที่ดำรงตำแหน่งเกิน 9 ปี ต่อเนื่องกัน จำนวน 189 บริษัท
• มีบุคลที่เป็นกรรมการอิสระ ดำรงตำแหน่งเกิน 9 ปี ต่อเนื่องกัน จำนวน 225 คน
• ระยะเวลาของ การดำรงตำแหน่งกรรมการอิสระ นานที่สุด 49 ปี
• กรรมการอิสระ ที่มีอายุมากที่สุด คือ 73 ปี ( เป็นกรรมการอิสระ 49 ปี )
• กรรมการอิสระ ที่มีอายุน้อยที่สุด คือ 39 ปี  ( เป็นกรรมการอิสระ 12 ปี )

           ประกาศของธนาคารแห่งประเทศไทย ซึ่งกำกับดูแลธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ อาจเป็นการส่งสัญญาณ ด้านธรรมาภิบาลแบบเข้มข้น ขึ้นทุกที ทุกที หน่วยงานกำกับอื่นๆ อาจใช้เป็นต้นแบบในแนวปฏิบัตินี้ได้ ในอนาคต เช่นกัน

…………………………………………………………………………………………………………………………….